Groene Kan BV, Potterie De

Naam: 
Groene Kan BV, Potterie De
Plaats: 
Groenekan
Nationaliteit: 
Nederland
Werkperiode: 
1949-1986
Geschiedenis bedrijf: 

Adrianus M. (Ad) van Rooij is geboren te Utrecht / wijk Zuilen in 1917. Ad volgt op de ambachtschool een opleiding voor meubelmaker en ontwikkelt zich verder door zelfstudie. Tijdens de bezetting in de Tweede Wereldoorlog werkt Ad als meubelmaker aan de bouw van houten vliegtuigen in de staalfabriek van De Munck Keizer, later de Demka-fabrieken. Na weigering voor de Duitse bezetter te werken wordt Ad in Duitsland aan de oostgrens te werk gesteld. Hier ontmoet hij zijn latere vrouw, Annelies Theis. Na de bevrijding keert het echtpaar terug in Nederland. Ad's vader heeft voor hem en voor zijn broer de oude boerderij van Alblas aan de Lindenlaan 73 in Groenekan gekocht. Het voorhuis is een dubbel woonhuis waarin Ad en zijn broer eind 1949 komen te wonen. Ad betrekt met zijn gezin het rechter gedeelte. Ad staat ingeschreven als schrijnwerker, beeldhouwer, koopman en fabrikant. Maar de meeste Groenekanners herinneren hem als pottenbakker. Achter op de deel heeft hij zijn atelier met buiten een hout gestookte leemoven. Hij gebruikt zware zwarte klei, die hij van de firma Vingerling in Gouda betrekt. Aanvankelijk maakt hij dierfiguren, meestal paarden en ezeltjes. Hij raakt bevriend met de eveneens in Groenekan wonende kunstschilder Marc Diemèl. Marc is tevens directeur van de Utrechtse kunstacademie Artibus. Door dit contact komen net afgestudeerde kunstenaars bij Ad in het atelier werken. Hij raakt steeds meer geboeid in het decoreren van aardewerk en bedenkt daarbij vormen, die herinneren aan de oude Griekse kunst. Later wordt hij ook geïnspireerd door de primitieve Afrikaanse kunst. Hij ontwikkelt een geheim gebleven techniek om op een speciale wijze aardewerk van schuimglazuur te voorzien, waarbij de kleuren van de aangebrachte decoraties zich niet kunnen vermengen met de rest. De potterie levert aan bekende serviezenwinkels, zoals Hoyink te Utrecht en Eindhoven, Jungerhans te Rotterdam en Goebels te Groningen. Wanneer het bedrijf een bloei doormaakt, datum niet meer precies bekend, verhuist de pottenbakkerij naar een grotere ruimte naast de brandweerkazerne aan de Koningin Wilhelminaweg. Soms werken hier vijftien man personeel. Ook de bekende Maartendijkse kunstschilder Dik Gerrits werkt een aantal jaren bij de pottenbakkerij als decorateur. In 1975 stopt Ad van Rooij met zijn werkzaamheden. Zijn zoon P.G.J. (Peter) van Rooij zet de pottenbakkerij voort. De naam wordt aangepast naar Potterie De Groenekan BV. Het wordt steeds moeilijker om goede vakmensen te vinden. In 1986 wordt het bedrijf geliquideerd.
Het is een hardnekkig misverstand dat de potterie zou zijn opgericht door de keramist Luigi de Lerma en zijn vrouw Sophie, die ook in Groenekan woonden en werkten.

Afbeeldingen: portret Ad van Rooij, einde 1950s (bron De Vierklank); voorzijde boerderij aan de Lindenlaan 73 te Groenekan (bron de Vierklank); assortiment potterie 1950s (bron Peter van Rooij); assortiment potterie 1970s (bron Peter van Rooij); pindastelletje voor een stelletje (fotoMvdB, met onze dank!).     

Werk: 

Het bedrijf gebruikt zilver- en goudkleurige driehoekige stickers. Deze verdwijnen in de loop der jaren. Hierdoor is het soms moeilijk om iets aan de potterie toe te schrijven. Maar op grond van andere kenmerken in klei en decoratie kan toch vaak wel een toeschrijving gedaan worden. 

Bibliografie: 
  • Kolenbrander, Koos, 'Ad van Rooij maakte bekers voor veel Groenekanse kinderen', in: De Vierklank, 5 april 2006.