Jongert, Jacob

Voornaam: 
Jacob
Achternaam: 
Jongert
Geboortejaar: 
1883
Geboorteplaats: 
Wormer
Geboorteland: 
Nederland
Overlijdensjaar: 
1942
CV: 

Jacob Jongert is geboren op 22 juni 1883 in de Enge Wormer. Van 1905 tot 1918 woont hij in Purmerend. Hij volgt de opleiding aan de kunstnijverheid- en teekenschool Quellinus, de Rijksschool voor Kunstnijverheid en de Rijksacademie te Amsterdam. In 1905 behaalt hij het diploma MO tekenen, waardoor hij les kan gaan geven aan onder andere de Stadstekenschool te Purmerend (1905-1918) en twee scholen in Amsterdam. Als schilder-ontwerper is hij werkzaam in Purmerend. Hij raakt hier onder meer bevriend met Chris Lanooy, leider van het schildersatelier bij Haga. Hij krijgt ontwerpopdrachten voor de glasfabriek Leerdam, voor sigarenfabriek W.G. Boelens Senior te Kampen en voor uitgeverij Ploegsma. Jongert wordt zo in Nederland bekend met zijn grafische ontwerpen voor reclamedrukwerk en niet alleen voor Purmerendse bedrijven. In 1918 volgt zijn aanstelling in Rotterdam bij de Academie voor Technische Wetenschappen en Beeldende Kunsten als hoogleraar decoratieve kunst en kunstnijverheid. Van 1919 af is hij ook verbonden aan de ESKAF te Steenwijk. Jongert overlijdt op 9 november 1942 te Reeuwijk.

Werk: 

Vanaf 1918 breekt met de komst naar Rotterdam een geheel nieuwe fase in zijn leven aan. In zijn latere jaren ontwerpt hij voor de Wed. Van Nelle te Rotterdam. De vormgeving is strak: letters en krachtige kleuren spelen in zijn werk een hoofdrol. Een bekend voorbeeld van zijn Van Nelle werk is het roodgele koffie en theeblik, waarvan hetzelfde uiterlijk in emaillen reclameborden is terug te vinden. Aan het einde van de 20e eeuw maakt Van Nelle er weer gebruik van. Jongert's stijl wordt onder invloed van de opdrachtgevers en door de eisen van de reclame steeds strakker. Toch blijft Jongert's werk zijn eigen ornamentele karakter behouden. Eind twintiger jaren ontwerpt Jongert een 50 gulden biljet - de “Minerva” - voor de Nederlandse Bank waarvan 3.800.000 exemplaren zijn gedrukt. Een ontwerp voor een 1000 gulden biljet is nooit uitgevoerd.

Jongert's werk in Purmerend
Al voor zijn vestiging in Purmerend heeft hij decoratief werk verricht bij Brantjes, gezien een tweetal bekende vazen die zijn initialen dragen. Dit moet uiterlijk in 1904 geweest zijn. Achtergrond van Jongerts werk is een voortdurende poging om de kunst dichter bij de mensen te brengen. Door als kunstenaar aan alledaagse gebruiksvoorwerpen een goede vorm en een verantwoord uiterlijk te geven moest de kunst een grotere plaats krijgen in de maatschappij. Bij de ‘sierkunstenaar’ Jongert uitte dit streven zich in zijn decoratieve werk bij de verfraaiing van het stadhuis (glas-in-loodraam) en belangeloos de muurschilderingen ('De Morgen', 'De Avond' en 'De Dag') in het gebouw van de werkmansvereniging 'Vooruit'. Ontwerpen voor 'De Morgen' zijn in het Purmerends Museum te bewonderen. Voor de Purmerendse uitgever van onder meer schoolboeken J. Muusses ontwerpt hij vignetten en illustreert hij boeken. In zijn vroege periode maakt Jongert ook nog enig vrij werk, dat op onverbloemde wijze zijn socialistische ideeën weergeeft. Vanaf ongeveer 1916 gaat Jongert in opdracht van de drankenfirma De Wed. G. Oud Pz. & Co. te Purmerend etiketten en flessen ontwerpen. In 1919 komt het zelfs tot het ontwerp van de gehele stand van deze firma op de Jaarbeurs in Utrecht. Tafels, stoelen, drukwerk (affiches, folders, etiketten). Jongert geeft hiermee het bedrijf een eigen gezicht: een ‘huisstijl’. Dit is in die tijd in Nederland betrekkelijk nieuw (tekst van het Purmerends Museum, waarvoor onze dank!)

Bibliografie: 
  • Singelenberg-Van der Meer, M., Nederlandse keramiek- en glasmerken 1880-1940, 2001.