Kamerlingh Onnes, Harm

Voornaam: 
Harm
Voorletters: 
H.H.
Achternaam: 
Kamerlingh Onnes
Geboortejaar: 
1893
Geboorteplaats: 
Zoeterwoude
Geboorteland: 
Nederland
Werkperiode: 
1933 - 1985
Overlijdensjaar: 
1985
CV: 

Harm Kamerlingh Onnes is geboren op 15 februari 1893 te Zoeterwoude. Hij krijgt van zijn vader, de schilder Menso Kamerlingh Onnes (1860-1925), de eerste schilder- en tekenlessen. In zijn vroege werk herkennen wij de invloed van zijn oom Floris Verster (1861-1927) en Dirk Nijland. Kamerlingh Onnes wordt leerling van de Leidse Tekenacademie Ars Aemula Naturae. Hier sluit hij vriendschap met de architect J.J.P. Oud. Hij wordt in 1915 lid van De Sfinx en ontmoet daar Theo van Doesburg. In 1917 sluit hij zich aan bij De Stijl, en wordt zijn werk beïnvloed door Bart van der Leck en H.P. Bremmer. In 1922 maakt Kamerlingh Onnes samen met zijn oom Adolf uit Medan een lange reis naar Sumatra, China en Japan. Met zijn vrouw Titia Easton maakte hij vele reizen naar Frankrijk, Italië, Griekenland, Engeland en Indonesië, China en Japan. In 1927 vestigt hij zich in Scheveningen. Daarna is hij werkzaam in Oegstgeest, Katwijk (zomermaanden) en Terschelling (zomermaanden). In 1933 begint hij te experimenteren met keramiek, samen met zijn oom H. Tutein Nolthenius uit Delft. Hij leert zichzelf het draaien, vormen, bakken en  beschilderen van klei. Hij doet glazuurproeven met Bart van der Leck. Er ontstaan gebruiksvoorwerpen en tegels. In 1935 wordt Harm lid van Pulchri Studio te Den Haag. In 1938 volgt de eerste tentoonstelling. In 1939 verhuist Kamerlingh Onnes naar Den Haag. In deze tijd is hij bevriend met Piet Wiegman. Tussen 1941 en 1956 woont hij in Delft. Hij is hier lid van Kring '46. Vanaf 1950 tot 1975 exposeert Kamerlingh Onnes bijna jaarlijks bij Kunsthandel Martinus Liernur in Den Haag. In 1956 heeft hij zijn atelier in Voorschoten (Molenlaan 73) en is hier sinds 1968 lid van de Voorschotense Kunstkring. Sindsdien ontstaat een groot aantal potten en plastieken. Hij heeft een eigen kleine tegelproductie. In 1971 verhuist hij naar Leiden. Volgens tijdgenoten rijdt Harm in de 1970s op een Solex brommertje door de stad en staat hij bekend om zijn superpractische, wat naïeve manier van aanpak. Zo heeft hij in zijn atelier een ingenieus verwarmingssysteem aangelegd, gebruikmakend van de hitte van de oven. Behalve het maken van keramische objecten heeft Kamerlingh Onnes geschilderd, getekend en geaquarelleerd. Kamerlingh Onnes overlijdt op 20 mei 1985 te Leiden. Hij signeerde zijn werk met zijn initialen HKO of HH.

Afbeeldingen: Harm op jeugdige leeftijd (bron nieuwehaagseschoolkunst.nl); portret (uit: 5 Hedendaagse Pottenbakkers, catalogus Museum Boymans, Rotterdam 1953; Hondenvaas, 1935 (coll. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam); tegel (collectie Capriolus).

 

Werk: 

Harm Kamerlingh Onnes stookt zijn roodbakkende (Vingerling) klei op 950 graden C.

Bibliografie: 
  • Doelman, C., 'Nederlandse ceramiek in onze eeuw', in: Mededelingenblad Vrienden van de Nederlandse Ceramiek, nr. 7.
  • 5 Hedendaagse Pottenbakkers, catalogus Museum Boymans, Rotterdam 1953.
  • Neeve, B.R.M. de, Neue Formen der Keramik aus den Niederlanden, Ausstellungkatalog Hessisches Landesmuseum Darmstadt, 1967.
  • Houtzager, Dr. M. Elisabeth, Nederlandse Ceramiek 1945-1970, Centraal Museum, 1970.
  • Ober, Jerven, 'De keramische arbeid van de schilder Kamerlingh Onnes', in: Scheppend Ambacht, oktober 1973.
  • Spruit-Ledeboer, Mieke G., Nederlandse Keramiek 1900-1975, Assen 1977.
  • Bestandscatalogus Nederlandse na-oorloge keramiek, RBK 1995.
  • Buiskool, Dirk A., De reis van Harm kamerlingh Onnes, brieven uit de Oost 1922-1923, 1999.
  • Baars, Willem L. e.a., Harm Kamerlingh Onnes (1893-1985), Oegstgeest 2000.
  • Singelenberg-Van der Meer, M., Nederlandse keramiek- en glasmerken 1880-1940, 2001.