Vlieg-uut, De

Naam: 
Vlieg-uut, De
Plaats: 
Bussum / Soest
Nationaliteit: 
Nederland
Werkperiode: 
1938 - 1970
Geschiedenis bedrijf: 

Opgericht door Greta A. Klaar (1915). Zij doorloopt van 1927-1933 het Gymnasium in Amersfoort. Vervolgens het Instituut voor Kunstnijverheid te Amsterdam. Hier lessen van Bert Nienhuis. In de zomer van 1937 bezoekt zij Stoke-on-Trent om meer werkervaring op te doen. Begint in 1938 haar eigen pottenbakkerij aan de Brinklaan 16d te Bussum. Haar broer L.E.M. Klaar, tekenleraar aan de Montessori-Ivo-school assisteert haar met het decoreren. Haar broer bekwaamt zich ook, door zijn interesse voor scheikunde, in de glazuurrecepten. Door middel van spritsen wordt na de biscuitbrand de glazuur op het object aangebracht. De glazuurbrand is rond 1000 graden Celsius.

Greta Klaar vestigt zich net voor de oorlog in Amsterdam. Haar broer verhuist niet mee. In de hoofdstad ontmoet zij Johannes Diederick Bouwens. Hij krijgt draailessen van Greta, zij worden verliefd en trouwen. Zij wonen dan Kerkstraat 145 huis in Amsterdam. Na de oorlog zoeken zij een plek in een meer rustige omgeving. Zo belanden zij in de leegstaande hal achter het huis van Henk van Hengstum (smederij) aan de Middelwijkstraat 19 in Soest. Op 16 april 1946 is er een hoorzitting om eventuele bezwaren tegen een pottenbakkerij in het centrum van Soest te bespreken. Deze zijn er niet want er worden spoedig 6 electrische ovens geplaatst in de pottenbakkerij. Op 3 mei 1946 worden in een advertentie 2 jongens van plm. 16 jaar gevraagd, met 'teekenaanleg'. In april 1948 bestaat het bedrijf 10 jaar. Later komt de overstap naar de smederij aan het Kerkepad.  De Vlieg-uut dankt haar bekendheid vooral aan de bordjes en asbakjes met simpele tekeningetjes en luchtige spreuken. Er is een grote export naar Amerika op gang gekomen met vanzelfsprekend bordjes met Engelse spreuken. Later komen er ook Franse- en Duitse spreuken. De misgebakken bordjes worden buiten tegen de gevel bevestigd. Zo ontstaat langzaam aan een gebouw vol aardewerk, het 'Spreukenhuisje' genoemd. Alle verkeer vanuit de Randstad richting Oosten passeerde deze plek. In de vijftiger en zestiger jaren bloeit het bedrijf. Op een zeker moment heeft de pottenbakkerij zeven man personeel in dienst. Door een tragisch  dodelijk bedrijfsongeval met één van de medewerkers (de heer B. Aben) op 9 februari 1970 komt er een abrupt einde aan het bestaan van de Vlieg-uut. In 1971 is het Spreukenhuisje gesloopt. De dan nog aanwezige 2000 spreukenbordjes worden bij de Gemar cadeau gegeven.

Singelenberg-van der Meer meldt nog dat de eigenaren J.D. Bouwens en Van Kampen zijn. Dit vinden wij ook terug in het merkje BVK. Ontwerper is naast Greta Klaar ook Willem Stuurman (1908-1995).

De heer J.D. Bouwens overlijdt in Soest op 6 juni 1993. Op 26 januari 1994 verhuist Greta Anna Bouwens-Klaar naar IJsselstein, waar haar dochter Annemieke woont.

Informatie uit alle krantenartikelen is verstrekt door Dennis van den Hoek. Friggo Visser was weer de coordinerende onderzoeker. Aan beide hartelijke dank. 

Informatie De Vlieg-uut, Soest uit www.verdwenensoest.nl

Bibliografie: 
  • Singelenberg-Van der Meer, M., Nederlandse keramiek- en glasmerken 1880-1940, 2001.
  • De Bussumsche Courant, 1938.04.23
  • Soester Courant, 1946.04.05
  • Soester Courant, 1946.05.03
  • Soester Courant, 1948.04.27
  • Soester Courant, 1966.05.03
  • Soester Courant, 1971.02.12
  • Soester Courant, 1971.11.23
  • Soester Courant, 1993.06.09
  • Soester Courant, 2003.06.18
Bron Foto: 

Atelier in Bussum met Greta Klaar en broer, 1938; sierschotel en signatuur Bussumse periode (coll. Capriolus); Spreukenhuisje te Soest; spreukenbordje (foto Ron Tasman, Nieuw Zeeland).